* * *

KÜLTÜR VE TURİZM BAKANI A. MESUT YILMAZ (Rize) – Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; İstanbul milletvekili Sayın Doğan Kasaroğlu’nun Meclis araştırması önergesi üzerinde, hükümetimin görüşlerini açıklamak üzere söz almış bulunuyorum.

Araştırma önergesinde de belirtildiği üzere, 1982 yılında çıkarılan Turizmi Teşvik kanunu hükümleri çerçevesinde, turistik işletmelerde talih oyunları salonları açılması imkanı getirilmiş ve bununla ilgili düzenleme yetkisi Kültür ve Turizm Bakanlığına bırakılmıştır.

Gene, araştırma önergesinde ifade edildiği gibi, tabiatıyla vergi denetimi Maliye ve Gümrük Bakanlığının yetki alanına girmektedir. 1982 yılında çıkarılan bu Kanun çerçevesinde ve daha sonra Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından çıkarılan talih oyunları salonu açılmasıyla ilgili yönetmelikte, 300 yatak kapasite otellerde ve yine 300 yatak kapasiteli tatil köylerinde talih oyunları açılması imkanı getirilmiştir. Bu konuda kanun, bu salonlara girecek olan şahısların belirlenmesi yetkisini de bir yönetmelikle bakanlığa bırakmışken; 1982 yılında çıkarılan bakanlık yönetmeliğinde,bu açıdan herhangi bir kısıtlama getirilmemiştir. Yani, reşit olmak şartıyla Türk vatandaşlarının da bu salonlara girmesi, bu yönetmelikle imkan dahiline getirilmiştir.

Bu uygulama çerçevesinde 1983 yılından itibaren bugüne kadar 25 işletmeye bakanlığımızca müsaade verilmiştir. Bunların 2 tanesi talih oyunları niteliğinde, geri kalan 23 tanesi ise oyun makineleri salonu niteliğindedir. Yani, talih oyunları salonu dediğimiz bu iki tanesine, sadece yabancı pasaportlu vatandaşlar veya geçimini yurt dışında temin etmiş Türk vatandaşları girebilmekte; bunun dışında kalan 23 tanesine, yani oyun makineleri salonu adı altındaki bu işletmelere ise, reşit olan Türk vatandaşları da girebilmektedirler.

Bu konu uygulamada bazı sıkıntılar doğurmuştur. Bu sıkıntılar üzerine, 1985 yılı başında Kültür ve Turizm Bakanlığı, ilgili yönetmelikte bir değişiklik yapmış ve bunların açılabilme şartlarını ağırlaştırmıştır. Sadece 300 yataklı tesis olma şartı yeterliyken, 1985 yılı başında yapılan bu değişiklikle, beş yıldızlı otel olma veya birinci sınıf tatil köyü olup, 500 yatak kapasiteli olma şartı getirilmiştir. Daha sonra, bu getirilen kısıtlamanın da, bu salonların sayısının süratle artmasını engelleyemediği, hatta bazı ahvalde, bu salonların açılabilme iznini alabilmek için, otel yatırımına girişildiği tespit edilmiş ve ek için, otel yatırımına girişildiği tespit edilmişti ve ek kısıtlayıcı tedbirler üzerinde bir çalışma başlatılmıştır. Bu çalışma, meselenin basında güncellik kazanmasından çok önce başlatılmıştır.

Bu çalışma çerçevesinde getirilmesi düşünülen kısıtlayıcı tedbirleri, esas itibariyle üç grupta mütalaa etmek mümkündür. Birincisi, bu işletmelerin açılabileceği turistik tesislerin vasıflarıyla ilgili ilave kısıtlamalar düşünülmüştür ve bugünkü Resmi Gazetede, bununla ilgili yönetmelik değişikliği yayınlanmıştır. Yani, bugünden itibaren, ancak 1 000 yataklı ve beş yıldızlı turistik otellerde veya 1 500 yataklı birinci sınıf tatil köylerinde bu işletmelerin açılmasına izin verilecektir. Ayrıca, kanundaki düzenlemeye, bugünkü yönetmelik değişikliğiyle yeni bir yorum getirilmiş ve sadece yabancıların girmesine izin verilen talih oyunları salonu bünyesinde bulunan işletmelerin oyun makineleri salonları da açabilecekleri; yani bu ikisinin, ancak birlikte açılabileceği hükmü getirilmiştir.

KÜLTÜR VE TURİZM BAKANI A. MESUT YILMAZ (Devamla) – Efendim, ikincisi, zaten onunla ilgiliydi; şimdi ona geliyorum.

Üzerinde çalıştığımız ikinci tedbir, halen işletmede bulunan talip oyunları ve oyun makineleri salonlarına girecek şahısların nitelikleriyle ilgili kısıtlayıcı tedbirlerdir. Bu konuda Maliye ve Gümrük Bakanlığıyla ortak çalışma yürütüyoruz. Bakanlığın çeşitli kademelerinden on kadar eleman, geçtiğimiz aylar içerisinde Amerika Birleşik Devletlerine gönderilmiş, orada Atlanta City’de incelemeler yapmışlardır; bu heyet kısa bir süre önce Türkiye’ye dönmüştür. Onların yapmış oldukları inceleme çerçevesinde ve ortaya çıkan bazı sosyal sorunları da dikkate almak suretiyle, bu konuda yeni bir düzenlemeye gideceğiz ve çok kısa süre içerisinde bununla ilgili yönetmelik değişikliğini de yürürlüğe sokacağız.

KÜLTÜR VE TURİZM BAKANI A. MESUT YILMAZ (Devamla) – Üçüncü tedbirler manzumesi, bu salonlarda yer alan makinelerle ilgilidir. Maalesef, şu anda yürürlükte olan kanun ve yönetmelik, bu konuda hiçbir düzenleyici hüküm getirmemiştir. Yurt dışında benzeri uygulama olan yerlerde yapılan incelemelerde, bu konuda mutlaka bir otoritenin; “Bord” tabir edilen, bu konuda yetkili, bağımsız bir otoritenin bulunduğu, Türkiye’de ise, bu açıdan bir eksiklik olduğu tespit edilmiştir. Bunun giderilebilmesi için, Maliye ve Gümrük Bakanlığımızla birlikte bir çalışma içerisindeyiz. Bu “Bord”, aynı zamanda, burada bulunan makinelerin ayarlarıyla ilgili, bunların iade oranlarıyla ilgili esasları saptayacak ve bunları denetleyecektir.

Bu konunun, geçtiğimiz aylar içerisinde basında yer alması sırasında, bakanlığımızın ilgili görevlilerine yönelik bazı isnatlar yer almıştır; bunun üzerine, ilgili basın mensuplarıyla bizzat görüştüm ve konu hakkında bir tahkikat yapmak üzere bakanlığımın teftiş kurulunu görevlendirdim. Bu tahkikat halen sürdürülmektedir. İlgili basın mensupları da, bu konuda teftiş kurulumuza yardımcı olmaktadır; elbette ki, bu tahkikat sonucunda gerekli işlemler yapılacaktır.

Sonuç olarak, konunun, hükümetimizin ciddi takibi altında olduğunu ve bu konuda, zannediyorum önerge sahibi arkadaşlarımızı da rahatlatacak bazı düzenlemelerin hazırlığı içinde olduğumuzu ifade ediyorum ve şu aşamada, zamanlama açısından bir meclis araştırmasına gerek olmadığına inanıyorum.