DIŞİŞLERİ BAKANI SAYIN MESUT YILMAZ'IN
ABD SENATOSU'NDAKİ "ERMENİ KARAR TASARISI"
HAKKINDA YAPTIĞI KONUŞMA

18 Ekim 1989 Çarşamba

* * *

DIŞİŞLERİ BAKANI A. MESUT YILMAZ (Rize) – Sayın Başkan, değerli milletvekilleri, Sayın Aras’ın gündem dışı konuşmasında da ifade ettiği üzere, Ermeni karar tasarısı, Amerikan senatosu Adalet Komisyonundan dün gece geçmiş bulunmaktadır. Bu, Türk-Amerikan ilişkileri açısından vahim bir gelişmedir.

Senatonun 8 üyesinin, hangi çevrelerin ve hangi amaçlarla, yıllardır kabulünü sağlamaya çalıştıkları çok iyi bilinen bu tasarıyı, bizim tüm uyarılarımıza rağmen desteklemiş olmaları, sadece önyargıyla, sorumsuzlukla ve basit iç politika hesaplarıyla izah edilebilecek bir tutum değildir. Bu, Türk Milletine ve Türkiye’ye karşı hasmane bir tutumdur.

Bizim açımızdan özellikle düşündürücü olan husus, Amerika Birleşik Devletleri yönetiminin, dün geç saatlere kadar bu tasarı karşısında tavır almaktan ısrarla kaçınması olmuştur. Geçtiğimiz yıllarda, ortaya koyduğu ısrarlı tutumuyla, aynı nitelikteki tasarıların Kongrede engellenmesinde tayin edici bir rol oynayabildiğini gördüğümüz Amerikan yönetiminin bu defa hareketsiz kalmak suretiyle, Senato Adalet Komisyonunda alınan sonucun sorumluluğuna ortak olduğunu da, burada üzülerek kaydetmek zorundayım.

Amerika Birleşik devletlerinin, SEİA çerçevesinde resmen üstlendiği yükümlülüklerle bağdaştırılamayacak olan bu tutumunu, Türkiye’nin anlaması ve kabul etmesi mümkün değildir. Bizim, önem verdiğimiz her vesileyle tekrarladığımız Türk-Amerikan ilişkilerinin, karşılıklı ve dengeli bir çıkarlar bütünü olduğunun unutulmaması gerektiğini burada bilhassa tekrarlamak isterim.

Bu çok yönlü ilişkinin, aramızdaki dostluk ve ittifak anlayışına uygun olarak sürdürülen ortak çabalarla eriştiği düzeyde tutulup, her alanda daha da geliştirilebilmesi için, Amerikan yönetiminin, bu yöndeki iradesini açıklıkla ortaya koyması ve bunun gereklerine göre davranması zaruridir. İlişkilerimizin, ikili savunma boyutu da dahil olmak üzere, zedelenmemesini sağlamak, başka türlü mümkün olmayacaktır.

Sayın milletvekilleri, Amerikan yönetiminin, tasarının, Senato Adalet Komisyonundan geçmesinden sonra yaptığı açıklamayı da not ettik. Üzülerek söylemek zorundayım ki, bu açıklama bizi tatmin etmekten uzaktır. Bizim beklentimiz, yönetimin, bu tasarının, ardında yatan amaçlarla birlikte reddedilebilmesi için, esasen taahhütlerinin de gerektirdiği enerjik tutumu, artık daha fazla gecikmeden almasıdır. Aksi takdirde, gelişmelerde, gerekli sonuçları çıkarmamız ve ilişkilerimizin tüm boyutlarında gerekli ayarlamaları yapma ihtiyacını duymamız, tabii, daha doğrusu, kaçınılmaz olacaktır. (ANAP sıralarından alkışlar)

Bu gerçeğin anlaşılmasına yardımcı olmak düşüncesiyle, bugünden itibaren, tarafımızdan alınan –şu aşamada geçici nitelikteki- bazı önlemler, Amerika Birleşik devletleri tarafına duyurulmuştur. Öyle ümit etmek istiyorum ki, sorumluluk mevkiindeki tüm kişilerde, sağduyu, daha fazla gecikmeden hakim olacak ve üçüncü unsurların iftira ve hayallerinin, Türk-Amerikan ilişkilerinde tamiri imkansız yaralar açmasına izin verilmeyecektir.

Yüce Meclise saygılar sunarım. (Alkışlar)